Podsumowanie roku 2024 na bytomskiej wąskotorówce

Łącznie w roku 2024 na GKW uruchomiono 514 pociągów pasażerskich, które przewiozły łącznie 25 308 osób. Ogólnodostępne pociągi kursowały także podczas Święta Szlaku Zabytków Techniki oraz obchodów 170-lecia kolei.

W 2024 roku Industriada odbyła się 1 czerwca. Na odwiedzających wąskotorówkę turystów czekało wiele atrakcji: przejażdżki pociągiem, jeden z nielicznych czynnych parowozów w kraju – „Ryś”, przewodnicy, inscenizacje historyczne, industrialny plac zabaw dla najmłodszych oraz pokaz tańca i ognia. Tego wyjątkowego dnia stację Bytom Karb Wąskotorowy odwiedziło około 4 tysięcy osób, z czego blisko 2 tysiące skorzystały z przejazdów pociągami.

Kolejnym ważnym wydarzeniem były wspomniane już obchody stusiedemdziesięciolecia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, które odbyły się w dniach 5 i 6 października. Górnośląska Kolej Wąskotorowa jest najstarszą wąskotorówką w Polsce oraz drugą najstarszą koleją tego typu w Europie. W tej konkurencji wyprzedza ją jedynie zlokalizowana w Walii Ffestiniog Railway, która powstała w 1836 roku. Mimo niesprzyjającej aury w tych dniach GKW odwiedziło około 4 tysięcy osób, a z możliwości przejazdu pociągiem skorzystało 1600 podróżnych.

Dużym zainteresowaniem cieszyły się organizowane przez Stowarzyszenie GKW imprezy o charakterze edukacyjnym. – Szczególnie cieszy nas popularność wycieczek edukacyjnych z cyklu „Kultura Przemysłowa Ziemi Tarnogórskiej” – deklarują organizatorzy. To nie tylko przejazd koleją wąskotorową, ale także opowieść o ludziach, dzięki którym powstały Tarnowskie Góry, spacer po malowniczej Hałdzie Popłuczkowej Kopalni Fryderyk, pogawędka o gwarkach wydobywających srebro oraz spacer po historycznej stacji Bytom Karb Wąskotorowy, będącej sercem wąskotorówki. Wydarzenie to już drugi rok z rzędu przyciągało tłumy miłośników lokalnej historii oraz przemysłu, a blisko 400 wejściówek rozeszło się jak ciepłe bułeczki.

Imprezy z cyklu „Nocna szychta” miały całkowicie rozrywkowy charakter, oferując wspólne pieczenie kiełbasek przy ognisku, wieczorne zwiedzanie zaplecza technicznego wąskotorówki oraz późnowieczorny przejazd otwartymi wagonami z Bytomia do Miasteczka Śląskiego i z powrotem. Była to doskonała okazja do beztroskiej zabawy podczas niespiesznej podróży przez mroki ciepłej letniej nocy. W roku 2024 z tej oferty skorzystało blisko 350 osób.

W ubiegłym roku po raz pierwszy bytomska wąskotorówka uczestniczyła w Nocy Muzeów, przyciągając blisko 240 gości. Kolejne 2400 osób skorzystało z przejazdów pociągami uruchamianymi na zamówienie grup zorganizowanych, najczęściej szkół. Kilkukrotnie z oferty GKW skorzystały również osoby prywatne, które zdecydowały się w nietypowy sposób świętować urodziny.

Działalność kolei to nie tylko pociągi, ale także remonty infrastruktury i taboru. W roku 2024 Stowarzyszenie wyremontowało odcinek toru w pobliżu dawnego kamieniołomu „Bobrowniki”. Rozpoczęto także remont nieczynnych od dawna torów na samej stacji, z zamiarem odtworzenia całego jej historycznego układu torowego. Sekcja automatyki kontynuowała remont urządzeń sterowania ruchem kolejowym. Między innymi zainstalowano i uruchomiono dwa klasyczne kolejowe zegary, a dzięki specjalistycznemu kablowi podarowanemu przez firmę TeleFonika odtworzono oraz podłączono semafor, który został skradziony wiosną 2024 roku. Dodatkowo zabudowano dwa elektryczne napędy rozjazdów. Kontynuowane były również prace związane z odbudową tras pędniowych w sąsiedztwie nastawni. Prace we wnętrzu nastawni obejmowały odtwarzanie instalacji elektrycznej, tynkowanie, malowanie, zabudowę regałów magazynowych oraz urządzanie warsztatu.

Dzięki wsparciu firmy Kanlux z Radzionkowa udało się natomiast zmodernizować oświetlenie na stacji Bytom Karb Wąskotorowy. Poziom bezpieczeństwa i komfort pracy wzrósł, a zużycie energii elektrycznej spadło.

Wagony i lokomotywy, aby mogły bezpiecznie i wygodnie przewozić turystów, wymagają stałej i troskliwej opieki. Przed sezonem wykonano przeglądy i bieżącą konserwację wszystkich wagonów pasażerskich oraz lokomotyw. Członkowie Stowarzyszenia przeprowadzili remont jednego z wagonów krytych, który teraz służy jako mobilny warsztat, oraz naprawę główną wagonu bagażowo-rowerowego z 1898 roku. Ukoronowaniem tegorocznych prac było zakończenie pierwszego etapu odbudowy jedynego na świecie zachowanego egzemplarza parowozu typu „Bytom”, znanego także jako Tw47. Było to możliwe dzięki dotacji przyznanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. – Naszym marzeniem jest, aby sędziwy „Bytom” znów wyruszył na stalowy szlak. Remont tego parowozu omówimy szerzej wkrótce – zapowiada SGKW.

Rok 2024 to także rok intensywnych prac budowlanych prowadzonych w pobliżu linii kolei wąskotorowej. To przede wszystkim budowa centrum przesiadkowego w Miasteczku Śląskim – jedynego miejsca w Polsce, gdzie stacja kolei wąskotorowej jest zintegrowana ze stacją kolei normalnotorowej, dworcem autobusowym oraz zespołem nowoczesnych parkingów. Oprócz tej bezpośrednio związanej z wąskotorówką inwestycji liczni wykonawcy prowadzili w pobliżu jej torów prace na zlecenie PKP PLK, związane z przebudową stacji Bytom oraz modernizacją jednej z najważniejszych linii kolejowych w Polsce – Magistrali Węglowej, łączącej Górny Śląsk z portami morskimi. Roboty te, choć nie były bezpośrednio związane z remontami i przebudową torów GKW, miały wpływ na codzienną działalność Stowarzyszenia. Konieczne było bieżące koordynowanie prac prowadzonych na zlecenie PKP PLK z codziennym funkcjonowaniem wąskotorówki. Nad jej torem powstał nowy wiadukt oraz nowy peron normalnotorowej stacji Bytom Karb.

– Na koniec warto wspomnieć o znaczącym ułatwieniu dla naszych podróżnych. W roku 2024 udało nam się nawiązać współpracę z Ministerstwem Infrastruktury, dzięki czemu wprowadziliśmy na naszej kolei pełny zestaw ulg ustawowych. Teraz wszyscy, którzy mają uprawnienia do przejazdów ulgowych na kolei normalnotorowej, mogą z tych samych ulg korzystać także w pociągach kolei wąskotorowej – informuje SGKW.

Jak podkreśla organizacja, wszystko to było możliwe dzięki niestrudzonej pracy wolontariuszy i pracowników Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych oraz wsparciu władz Bytomia, Tarnowskich Gór, Miasteczka Śląskiego i województwa śląskiego. – Ze względu na trudną sytuację finansową samorządów nie mogliśmy jednak w ubiegłym roku liczyć na wsparcie w tej skali, co w latach poprzednich. Spowodowało to konieczność odłożenia niektórych planowanych prac na przyszłość. Wierzymy jednak, że te trudności są przejściowe i włodarze miast, będący właścicielami Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, pokonają je w przyszłości – podsumowuje.